Επισκληρίδια έγχυση

Η επισκληρίδια έγχυση στην οσφυικη μοίρα της ΣΣ έχει ως σκοπό την ανακούφιση από επώδυνο άλγος της μέσης (''οσφυαλγία'') και/ή του κάτω άκρου (''ισχιαλγία''). Η έγχυση συνήθως διενεργείται με οπίσθια προσπέλαση (στην διατρηματική επισκληρίδια έγχυση για μπλοκ του νεύρου μπορεί να προτιμήθει και η πλάγια προσπέλαση), και η βελόνα διέρχεται διαμέσου των οστών της σπονδυλικής στήλης (''τα κοκαλάκια που ψηλαφούμε στην μέση μας) στον επισκληρίδιο χώρο. Από τον χώρο αυτό διέρχονται τα νευρικά στοιχεία. Η έγχυση διενεργείται στο εξωτερικό περίβλημα της μεμβράνης (''μήνιγγα'') του σάκου που περιέχει τα νεύρα, γι' αυτό και το όνομα επισκληρίδιος χώρος. 


Χρησιμοποιείται σε φλεγμονώδεις καταστάσεις που προσβάλλουν τον μεσοσπονδύλιο δίσκο, συνήθως της οσφυικής μοίρας (μπορεί να διενεργηθεί και στη θωρακική ή αυχενική μοίρα της Σπονδυλικης Στήλης). 
Στοχεύοντας ουσιαστικά την περιοχή του πόνου, το φάρμακο (στεροειδές + τοπικό αναισθητικό) εγχύεται και ''πλένει'' τα νευρικά στοιχεία της περιοχής και τον μεσοσπονδύλιο δίσκο.

 

Το πλεονέκτημα είναι ότι το φάρμακο εγχύεται κατευθείαν στην περιοχή του προβλήματος, σε δόσεις σαφώς μικρότερες από την φαρμακευτική αγωγή με χάπια και χωρίς τις παρενέργειες αυτής. 

 

Τα στεροειδή (κορτιζόνη μακράς διαρκείας) είναι πολύ ισχυρά αντιφλεγμονώδη που ανακουφίζουν από τον πόνο. Η ιδέα είναι ότι ''πλένοντας'' με φάρμακο το επώδυνο τμήμα του δίσκου που προβάλει και πιέζει το νεύρο, μειώνουμε την φλεγμονή και επομένως και την επώδυνη πίεση που ασκείται στη νευρική ρίζα. 
Σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να διενεργηθεί και έγχυση ειδικού σκιαγραφικού μέσου όταν θέλουμε να αναδείξουμε και να διαγνώσουμε συγκεκριμένες περιοχές μετεγχειρητικού ουλώδους ιστου που μπορεί να είναι η αιτία εμμένοντος άλγους μετά από χειρουργική επέμβαση. Η διαγνωστική αυτή προσέγγιση ονομάζεται επισκληριδιογράφημα. 

 

 

 


Ποιό είναι το πρόβλημα για το οποίο κάνω επισκληρίδια έγχυση;
Ο πόνος σας οφείλεται σε προβολή και φλεγμονή μεσοσπονδυλίου δίσκου στην μέση σας, το οποίο προκαλεί διαξιφιστικό άλγος στη μέση και συχνά άλγος και στο πόδι (''ίσχιαλγία'') με συγκεκριμένη κατανομή. 


Τί είναι ο μεσοσπονδύλιος δίσκος;
Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι το μαξιλαράκι που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο σπονδύλους και έχει την ιδιότητα απορρόφησης των κραδασμών του σώματος. Αποτελεί ένα από τα κυριότερα σημεία στήριξης της Σπονδυλικής μας Στήλης. 


Τί συνέβη στον μεσοπονδύλιο δίσκο;
Το πρόβλημα συνήθως οφείλεται σε φυσιολογική γήρανση ή τραυματισμό του μεσοσπονδυλίου δίσκου, με αποτέλεσμα να χάνει την ιδιότητα ή ικανότητα της απορρόφησης κραδασμών και να πονάει λόγω της δημιουργίας φλεγμονής. Συχνά και τα γειτονικά στον φλεγμαίνων δίσκο νεύρα πιέζονται και ερεθίζονται. Τα νεύρα αυτά δίνουν αίσθηση πόνου στα κάτω άκρα (συνήθως σε ένα από τα δύο, σπανιότερα και στα δύο).


Σκοπός της επισκληρίδιας ένεσης
Σκοπός είναι η μείωση της φλεγμονής και συνεπώς η ανακούφιση σε σημαντικό βαθμό του πόνου στη μέση και στο πόδι. Αυτό θα σας επιτρέπει να κινείσται καλύτερα και να εφαρμόσετε καλύτερα άλλες μεθόδους θεραπείας και κυρίως φυσικοθεραπείας. Αν όλα κυλήσουν καλά τότε μπορεί να απομακρυνθεί η ανάγκη για χειρουργική επέμβαση.


Τί εναλλακτικές έχω;
Συνήθως η επισκληριδια έγχυση διενεργείται αφού πρώτα έχουν δοκιμαστεί αλλά πιο απλά θεραπευτικά μέτρα όπως ανάπαυση, αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη χάπια και φυσικοθεραπεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να διενεργηθούν και πριν ή παράλληλα με αυτές τις θεραπείες (με πολύ καλό συνεργικό αποτέλεσμα). 


Τί θα γίνει αν δεν κάνω τίποτα;
Η απάντηση είναι δεν ξέρω τι θα συμβεί (με εξαίρεση λίγες πολύ σοβαρές καταστάσεις). Συνεπώς μπορεί :

  1. Με την πάροδο του χρόνου και με παρατεταμένη ξεκούραση η φλεγμονή να υφεθεί
  2. Ο πόνος και η δυσκολία κίνησης μπορεί να παραμείνουν στην ίδια κατάσταση.
  3. Ο πόνος να επιδεινωθεί περαιτέρω.
  4. Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος να υποστεί περαιτέρω βλάβη και να πληγώσει τα νευρικά στοιχεία με αποτέλεσμα νευρολογική αδυναμία και επομένως άμεση ένδειξη για χειρουργική επέμβαση. Επισημαίνεται ότι η νευρολογική αδυναμία μπορεί να μην επανέλθει πλήρως ακόμα και μετά από μία απόλυτα επιτυχημένη χειρουργική παρέμβαση. 
  5. Σε σπανιότερες περιπτώσεις (κυρίως παραμελημένες) μπορεί να χάσετε τον έλεγχο των ούρων και της αφόδευσης όπως και να αναπτύξετε πλήρη αδυναμία στα κάτω άκρα, κατάσταση γνωστή ως ''ιππουριδική συνδρομή''.

 

 

Ενδείξεις επισκληρίδιας έγχυσης
1. Ασθενείς με πόνο στο πόδι (''ισχιαλγία'') λόγω κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου
2. Ανακούφιση πόνου της μέσης όταν έχουν αποτύχει τα υπόλοιπα συντηρητικά μέτρα.


Αντενδείξεις

  1. Ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα και δεν δύναται να τα διακόψουν για λίγες ημέρες
  2. Λοίμωξη δέρματος στην περιοχή εισόδου της βελόνας εποσκληρίδιας έγχυσης
  3. Σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς.
  4. Σε ασθενείς με σοβαρή νευρολογική αδυναμία ή αρχόμενη/εγξαταστημενη ιππουριδική συνδρομή (πρέπει επειγόντως να χειρουργηθούν).
  5. Εγκυμοσύνη (σχετική αντένδειξη)
  6. Σε διαβητικούς ινσουλινοεξαρτώμενους ασθενέίς (σχετικη αντένδειξη)

Προετοιμασία ασθενούς για επισκληρίδια έγχυση
Καλύτερα να μην έχετε φάει ή πιει τίποτα περίπου 2-3 ώρες πριν την έγχυση, για να αποφύγουμε συμπτώματα ναυτίς/εμέτου κατά την διαδικασία. 
Μπορείτε να πάρετε κανονικά τα φάρμακα σας με λίγο νερό. Αν λαμβάνετε αντιπηκτικά φάρμακα, αυτά θα έχουν διακοπεί μερικές ημέρες πριν (κατόπιν συνεννόησης) και θα τα ξαναρχίσετε την επόμενη ημέρα της έγχυσης.
Η διαδικασία διαρκεί περίπου μισή ώρα. Μπορείτε να επιστρέψετε σπίτι σας μετά την ένεση. Συνίσταται να μην οδηγήσετε μετά την ένεση. Κάποιος συγγενής ή φίλος θα σας συνοδεύσει στο σπίτι. Την ημέρα της έγχυσης θα αναπαυτείτε προκειμένου να διατηρήσουμε το φάρμακο όσο το δυνατό περισσότερο στην περιοχή. 


Στην κλινική
Οι επισκληριδιες εγχύσεις διενεργούνται σε ειδικό χώρο της κλινικής όπου υπάρχει απεικονιστική καθοδήγηση, δηλαδή κάποιο ακτινοσκοπικό μηχάνημα που θα μας δείχνει σε οθόνη που βρίσκεται και που κατευθύνουμε την βελόνα μας. 
Θα χρειαστεί να πάρουμε ένα μικρό ιστορικό αλλεργιών και γενικής υγείας και να υπογράψετε μία συγκατάθεση για την διενέργεια της ενέσιμης θεραπείας.
Στο πλείστον των περιπτώσεων αρκεί η τοπική αναισθησία (με χρήση λιδοκαίνης). Αν είναι αναγκαίο μπορεί να διενεργηθεί με χρήση μέθης (από ειδικό αναισθησιολόγο)
Η επισκληρίδια ένεση μπορεί να διενεργηθεί με τον ασθενή σε καθιστή, πλάγια ή μπρούμητη θέση, ανάλογα την ευκολία του ιατρού, του ασθενούς αλλά και βάσει του ανατομικού σημείου που πρέπει να κατευθυνθεί η βελόνα
Είναι σημαντικό η θέση του ασθενούς να είναι άνετη σε όλη την διαδικασία
Στη συνέχεια θα αποστειρωθεί η περιοχή του δέρματος που θα εισέλθει η βελόνα, μια μικρή δόση τοπικού αναισθητικού θα μουδιάσει την περιοχή της πορείας της βελόνας και όταν η βελόνα θα εισέλθει στο σωστό σημείο τότε θα γίνει και η έγχυση του φαρμάκου. 
Μετά την έγχυση του φαρμάκου μπορεί να σας ζητηθεί να ξαπλώσετε σε αριστερή ή δεξιά πλάγια θέση προκειμένου το φάρμακο να κατευθυνθεί πρός την πλευρά του μέγιστου πόνου. 


Τελικά πονάει?
Δεν είναι τελείως ανώδυνη διαδικασία. 
Θα νιώσετε ένα τσίμπημα στην πρώτη βελόνα έγχυσης του τοπικού αναισθητικού. Η βελόνα της επισκληρίδιας έγχυσης θα σας δώσει πιθανότατα μία άβολη αλλά όχι επώδυνη αίσθηση κατά την πορεία της μέχρι τον επισκληρίδιο χώρο. Στο σημείο αυτό μπορεί να νιώσετε πόνο στο ένα άκρο ανάλογα που θέλουμε να κατευθύνουμε το φάρμακο. Ο πόνος αυτός πολλές φορές είναι κα η επιβεβαίωση ότι είμαστε στο σωστό σημείο. Σε κάθε περίπτωση είναι μία στιγμιαία αίσθηση. 


Κίνδυνοι και επιπλοκές
Όπως σε όλες τις επεμβατικές πράξεις έχουν καταγραφεί επιπλοκές  οι οποίες πάντως είναι σπανιότατες. 
Πιο συχνές και μικρότερης σημασίας επιπλοκές είναι φαρμακευτικής φύσεως, δηλαδή:

  • Αλλεργικές δερματολογικές αντιδράσεις.
  • Πτώση αρτηριακής πίεσης.
  • Ναυτία / έμετος
  • Αίσθημα βάρους στα πόδια και αίσθηση δυσκολίας κίνησης τους, το οποίο μπορεί να διαρκέσει από λίγα λεπτά μέχρι λίγες ώρες
  • Δυσκολία στην ούρηση. Σπανιότατη επιπλοκή η οποία επίσης λύνεται σε λίγες ώρες 
  • Σοβαρός πονοκέφαλος. Αυτό μπορεί να συμβεί αν ανοίξει η μεμβράνη που βρίσκεται στον επισκληρίδιο χώρο, εκεί όπου κολυμπάνε τα νευρικά στοιχεία (πιθανότητα = 1-2%). Αν και συνήθως η μικρή αυτή τρύπα κλείνει γρήγορα μπορεί  αυτό να μην συμβεί και να υπάρχει διαρροή υγρού το οποίο προκαλεί πολύ δυνατό πονοκέφαλο. Στην περίπτωση αυτή ο πονοκέφαλος περνάει αμέσως αν ξαπλώνουμε σε οριζόντια θέση. Θα χρειαστεί να παραμείνετε ξαπλωμένος για 24 ώρες.

Σπανιότερες αλλά περιγραφόμενες επιπλοκές είναι οι παρακάτω:

  • Έγχυση όλου του φαρμάκου σε μεγάλη φλέβα της περιοχής. Αυτό μπορεί να προκαλέσει, ζάλη, κεφαλαλγία, ασθένεια.
  • Αναπνευστική δυσχέρεια. Σε αυτή την περίπτωση αρκεί η αλλαγή θέσης του ασθενούς από μπρούμητη σε όρθια θέση
  • Αιμορραγία επισκληριδίως (σπανιότατη επιπλοκή η οποία πάντως αν συμβεί μπορεί να θέσει και την ανάγκη για χειρουργική αποσυμπίεση)
  • Λοίμωξη - απόστημα
  • Τραυματισμός νευρικών στοιχείων και αδυναμία (έχει περιγραφεί αλλά είναι εξαιρετικά σπάνιο)
  • Ορμονολικές διαταραχές από την έγχυση κορτιζόνης. Συνήθως αυτό αποφεύγεται όταν έχει παρθεί ένα καλό ιατρικό ιστορικό,
  • Θάνατος (μόνο case report)

 Αποτέλεσμα της επισκηρίδιας έγχυσης. Πότε θεωρείται επιτυχής; Μπορώ να την ξανακάνω;
Το βράδυ της ημέρας της έγχυσης ίσως αισθανθείτε περισσότερο πόνο απ' ό,τι πριν αλλά αυτό έχει να κάνει με τον ερεθισμό της περιοχής.
Η δράση της κορτιζόνης ξεκινά περίπου 12 ώρες μετά την έγχυση και πιο συχνά το θετικό αποτέλεσμα της το  αισθανόμαστε στις 48-72 ώρες μετά (σε ορισμένες δε περιπτώσεις μέχρι και μετά από μία εβδομάδα). Το αντιφλεγμονώδες φάρμακο θα συνεχίσει να ''δουλεύει'' για τις επόμενες 4-8 εβδομάδες.
Μην περιμένετε να περάσει τελείως ο πόνος. Μία μείωση του πόνου πάνω από 60-70% και της οποία η διάρκεια είναι πάνω από 10 ημέρες καθιστά την ένεση επιτυχή. Στην περίπτωση αυτή και αν ο πόνος επανέλθει τότε δύναται και έχει ένδειξη να επαναληφθεί μέχρι και 3 φορές τον χρόνο. 
Σε κάθε περίπτωση που η ύφεση του πόνου δεν είναι η επιθυμητή ή η διάρκεια της είναι μικρότερη από 7-10 ημέρες τότε δεν υπάρχει καμία ένδειξη επανάληψης της και πρέπει να αναζητηθούν άλλα θεραπευτικά μέτρα. 
Το ποσοστό επιτυχίας της επισκληρίδιας έγχυσης έχει υπολογιστεί περίπου στο 70% των περιπτώσεων όταν διενεργείται με τις σωστές ενδείξεις. Η ανακούφιση επικεντρώνεται κυρίως στον πόνο στο πόδι και λιγότερο σε αυτόν της μέσης.